Yazı: Kerem Ateş Vaka-i Vakvakiye (Çınar Vakası) Osmanlı Devleti'nde isyancıların çınar ağacına asılarak teşhir edildiği olaylardır. En ünlüsü 17. yüzyılda IV. Mehmet‘in saltanatı sırasında 4 Mart - 8 Mart 1656 tarihleri arasında İstanbul’da çıkan Yeniçeri ayaklanmasının bastırılmasılmasında sonrası isyancıların asıldığı olaydır. Tarih kaynaklara göre, 1655 yılında Girit'ten dönen Yeniçeriler paralarını alamadıkları için isyan edince, Padişah …
Yazı: Kerem Ateş
Vaka-i Vakvakiye (Çınar Vakası) Osmanlı Devleti’nde isyancıların çınar ağacına asılarak teşhir edildiği olaylardır. En ünlüsü 17. yüzyılda IV. Mehmet‘in saltanatı sırasında 4 Mart – 8 Mart 1656 tarihleri arasında İstanbul’da çıkan Yeniçeri ayaklanmasının bastırılmasılmasında sonrası isyancıların asıldığı olaydır.
Tarih kaynaklara göre, 1655 yılında Girit’ten dönen Yeniçeriler paralarını alamadıkları için isyan edince, Padişah IV. Mehmet isyancıların idamını istediği Kızlar Ağası ve Kapı Ağası ile müsahibini boğdurtur. Cesetleri isyancılara verilir. İsyancılar cesetlerden kestikleri başları, At Meydanı’ndaki bir çınar ağacının dallarına asarlar. İstanbullular, dalları insan kafasıyla dolu ağaca Vakvak Ağacı (Şecere-i Vakvak) derler.
Osmanlı Tarihçileri olayı “bir memlekette bir acayip ağaç varmış, meyveleri insan şekil ve suretinde imiş, ‘vak vak’ diye de ses verirmiş, bundan o çınar ağacına “Vakvak Ağacı” adı verildi ifadeleri ile kaydederler. Din bilginleri ise bu çınarı telmih sanatı ile “cehennemin meyveleri insan başı olan ünlü vakvak ağacına” benzetirler.
İkinci Vaka-i Vakvakiye , II. Mahmud’un 1826 yılında Yeniçeri Ocağını kapatması (Vakayı Hayriye) sırasında çıkan isyanlar sonrası yaşanmıştır. İsyan eden Yeniçerilerden yakalananlar idam edilir, cesetleri Yeniçerilerin daha önce devlet adamlarının cesetlerini astıkları çınara asılır. Ağaç insan şeklinde meyve verdiğine inanılan cehennem ağacı Şecere-i Vakvak’a (Vakvak Ağacı) benzetildiği için bu olaya da Vaka-i Vakvakiye (Vakvak Olayı) adı verilir.
Olayın sonucuna bakılırsa Yeniçeri Ocağı’ndaki ağaların öldürülmesi ve askerin şikayetlerinin geçici bir süreliğine askıya alınması yer alır. Çınar Vakası’nın ardından iç oğlanları ve iş birlikçileri iktidar tarafından yakalanmış ve idamları istenmiştir. Daha sonra idam edilen tüm isyancıların cesetleri toplanarak Topkapı Sarayı’nın surlarından aşağı atılmıştır. Ardından cesetler toplanmış ve At Meydanı’nda yer alan çınar ağacında baş aşağı olacak şekilde asılmışlardır. Sonrası dönemde de saltanatına devam etmiştir. 19. Osmanlı padişahının saltanat naibi önce Büyük Valide Kösem Sultan ardından annesi Turhan Hatice Sultan olmuştur. Tahta 11 yaşında geçmesi nedeni ile uzun süre payitaht, naipler tarafından yönetilmiştir. Babası, deli lakabı ile de bilinen İbrahim’dir. IV. Mehmed’in saltanatı 6 Ocak 1693 tarihinde Edirne’de vefat edene dek devam etmiştir
